poco -a

Del latín PAUCUM, 'poco numeroso'.
Nebrija (Lex1, 1492): Circiter. praepositio. por poco mas o menos. Complusculi. por poquillos mas. Ductim. aduerbium. por poco a poco. Dudum. aduerbium. por de aqui a poco. Modicus. a. um. por cosa pequeña & poca. Naucipendo. is. por tener en poco. Nuper. aduerbium. por poco a. Nuperrime. aduerbium. por mui poco a. Parum. aduerbium. por poco. Parumper aduerbium. por poco. Paucies. aduerbium. por pocas vezes. Pauculus. a. um. por cosa mas poca. Paucus. a. um. por cosa poca. Paulominus. por poco menos. Pauloplus. por poco mas. Paululum. aduerbium. por poquillo. Paulum. aduerbium. por poco. Pauxillulum. aduerbium. por un poquillo mas. Pauxillum. aduerbium. por un poquillo. Pauxillus. a. um. por cosa poquilla. Paulatim. aduerbium. por poco a poco. Paulisper. aduerbium. por un poco tiempo. Pauxillulus. a. um. por cosa mas poquilla. Pusillus. a. um. por cosa poquita. Sensim. aduerbium. por poco a poco.
Nebrija (Voc1, ca. 1495): Poco nombre adjectivo. paucus .a .um. Poco substantivo. parum. paulum. Poco tiempo adverbio. parumper. paulisper. Poco antes. dudum. iamdudum. paulo ante. Poco despues. dudum. iamdudum. mox. Poco despues. paulo post. ilico. Poco mas o menos. circiter. prope. fere. Poco mas. paulo plus. paulo amplius. Poco menos. paulo minus. Poco a poco. paulatim. sensim. Poquito. paululus .a .um. pauxillus .a .um. Poquitillo mas poquito. pauxillulus .a .um. Tan poco adverbio. aeque minus.
Nebrija (Voc2, 1513): Poco nombre adiectiuo. paucus .a .um. Poco substantiuo. parum. paulum. Poco tiempo aduerbio. parumper. paulisper. Poco antes. dudum. iamdudum. paulo ante. Poco despues. dudum. iamdudum. mox. ilico. Poco mas o menos. circiter. prope. fere. Poco mas. paulo plus. paulo amplius. Poco menos. paulo minus. Poco a poco. paulatim. sensim. aduerbia. Poquito. paululus .a .um. pauxillus .a .um. Tan poco aduerbio. aeque minus.
  • 1
    pron. indef.
    Pequeña cantidad o número de personas, animales o cosas.
    Exemples
    • «sposa todos los vestidos y joyas que yo l·e dado ahunque son | pocos | . Item lexo a Belenguer Çamora mahestro mjo dozientos sueldos por seruicios qu·el» [A-Sástago-242:030 (1482)];
      Ampliar
    • «la veta segun que ya del vayo arriba se dixo. Hay muy | poquitos | de este pelo ahun que fermoso. § Del color que dizen tordillo. » [B-Albeytería-013v (1499)];
      Ampliar
    • «los quales muertos quiso gouernar en el imperio su enemigo. empero | pocos | le consentieron por ser nacido de torpe gente y el no muy bueno» [D-TratRoma-021r (1498)];
      Ampliar
    • «touo en poco de perder la silla de su señorio y con algunos | pocos | que quedaron de su partido se vino en forma vmana a este mundo» [E-TriunfoAmor-003r (1475)];
      Ampliar
    Distribució  A: 2; B: 53; C: 40; D: 39;
  • 2
    adj. indef.
    Que tiene o se da en pequeña cantidad, número o valor.
    Exemples
    • «partes e fazer grandes despensas asin que de·la dita merçe lj romane | poco | fruyto. Rogamos vos affectuosamente que por contemplacion nuestra los ditos mil marauedis» [A-Cancillería-2565:001v (1418)];
      Ampliar
    • «El cuerpo bruno en color y gordo en·la carne con alguna | poquita | de color. significa dominio de sangre con malenconia. El cuerpo flaco» [B-Fisonomía-050v (1494)];
      Ampliar
    • «Sobrarbre. que fue principio de todo el bien de España porque fue | poca | cosa y tomaron a Nauarra por ser algo mayor. que quanto menor» [D-CronAragón-008v (1499)];
      Ampliar
    • «Quales y quantas razones me ayudan. infinitas halla la memoria y con | poquas | me sabe ayudar la lengua. mas vos si como soys vencido fuesseys» [E-Grimalte-022r (1480-95)];
      Ampliar
    Distribució  A: 44; B: 391; C: 179; D: 269;
  • 3
    adv.
    En pequeña cantidad o no completamente.
    Relacions sinonímiques
    alcuanto, algo;
    Exemples
    • «letra vos hauedes sforçado en maltractar al dito Martin de que somos no | poco | marauellada. E como de present hayamos mandado dar e liurar al dito» [A-Cancillería-3110:085r (1422)];
      Ampliar
    • «de girofle e ençienso e destenpla·le todo con vinagre e fierba vn | poquito | e faz enplastro e pon·lo sobre la boca del estomago por grande» [B-Recetario-018r (1471)];
      Ampliar
    • «fazian d·ellos mas cuenta que de muertos. y por ende curauan | poco | de se proueer y poner a recabdo. cercaron en fin algunas gruessas» [D-CronAragón-008r (1499)];
      Ampliar
    • «El qual le dixo espera me vn poco. ca por cierto muy | poco | sabes de mercaduria. Xanthus dixo por que dizes esas cosas? El» [E-Ysopete-007v (1489)];
      Ampliar
    Distribució  A: 19; B: 249; C: 99; D: 126;
  • 4
    adv.
    Indica un corto periodo de tiempo.
    Exemples
    • «sino que fui socorrido: fuera de mi: lo·que ha·sido de Pedro Comor: | poco | ha muerto a·palos. E con todo: me descalabraron en la cabeça: a » [A-Quexa-001r (1499)];
      Ampliar
    • «y estar alli muy templadamente. y aprouechar le ha estando alli algun | poquito | con discrecion sfregar le el cuerpo. y saliendo del baño guarde·se» [B-Salud-011r (1494)];
      Ampliar
    • «como a mano yzquierda llegamos al pie del monte Oliueto y despues de | poco | sobidos arriba llegamos a vna riba cauada donde orando Christo. padre mio» [D-ViajeTSanta-068v (1498)];
      Ampliar
    • «su casa dixo a Ysopo. queda te aqui ante la puerta vn | poco | entre tanto que voy al estudio. e a·tu señora fable de» [E-Ysopete-008r (1489)];
      Ampliar
    Distribució  A: 2; B: 29; C: 32; D: 47;
  • loc. adv.
    A poco a poco / poco a poco. De manera lenta y pausada.
    Relacions sinonímiques
    despacio, espacio, espaciosamente, quedamente, quedo a quedo;
    Exemples
    • «tras ello medio celemin o vn almut de buena auena. despues | a poquito | no de vn golpe bueluan le su pienso porque la vianda mucha le» [B-Albeytería-026v (1499)];
      Ampliar
    • «vna poca de muy escogida flor de farina de candeal. y hierua | poco a poquito | en·el fuego fasta que se haga espesso. y da» [B-Salud-036r (1494)];
      Ampliar
    • «buen caudillo don Gaston de Bearn fijo del conde Febus conde de Fox. y | poco a poco | fue cobrando los reynos. que el don Pedro se ayudo» [D-CronAragón-146v (1499)];
      Ampliar
    • «y a las mas cercanas gentes que çerca de aquellas tierras se hallaron | poco a poco | quito todo querer y amor de todas las voluntades.» [E-TriunfoAmor-028r (1475)];
      Ampliar
    Distribució  B: 22; C: 4; D: 11;
  • loc. adv.
    Así poco / tan poco. Introduce una negación que incide sobre otra negación anterior.
    Relacions sinonímiques
    menos;
    Variants lèxiques
    tampoco;
    Exemples
    • «siempre hauemos mirado al dicho micer Torrent por tal como vos dezis ni | tan poco | tenemos oluidados los seruicios de aquel y de todos los suyos.» [A-Cancillería-3613:014v (1484)];
      Ampliar
    • «y assi salerian tan presto los buenos humores como los malos. Ni | tan poco | se deue hazer en tiempo muy frio. porque los humores estan» [B-Salud-009r (1494)];
      Ampliar
    • «vuestra. mas por la parte de·la reyna mi madre yo vengo | tan poco | no ciertamente de baxa ni comunal sangre mas de·la mas alta» [D-CronAragón-110r (1499)];
      Ampliar
    • «assi como otro alguno con migo en amar no se podia ygualar que | tan poco | en las suertes se ygualaria. porque cierto daria el drecho a» [E-Grisel-003v (1486-95)];
      Ampliar
    Distribució  A: 3; B: 10; C: 6; D: 16;
  • loc. adv.
    De poco en poco. De manera gradual.
    Exemples
    • «dias. empero en aquel dia mismo començen de dar le çeuada | de poco en poco | . fasta a medio almut porque tiene el vientre flaco de» [B-Albeytería-009v (1499)];
      Ampliar
    • «ceuada fasta cumplir el .x. dia. Y aquel passado | de poco en poco | bueluan le su pienso como solian. y no le sea quitada la» [B-Albeytería-010r (1499)];
      Ampliar
    • «tajante a·la parte baxa corten el pelo y despues el cuero | de poco en poco | . despues la primera vinça deyuso y luego la otra debaxo» [B-Albeytería-051r (1499)];
      Ampliar
    • «vnas montañas todas mouibles que de qualquier viento se mueuen y mudan | de poco en poco | fasta que lo baxo buelue arriba todo a montones. En» [D-ViajeTSanta-148v (1498)];
      Ampliar
    Distribució  B: 10; C: 1;
  • loc. adv.
    Poco más o menos / poco menos. De manera aproximada o incompleta.
    Relacions sinonímiques
    casi;
    Exemples
    • «manera. Salud e dilecçion. Sabido hauemos que puede aver tres meses | poco mas o menos | tienpo que theniendo Johan de Çepeda alcayde de·la fortaleza de Setefilla» [A-Cancillería-3665b:071r (1491)];
      Ampliar
    • «de·las espaldas fasta la cola que sea tan ancha como vn dedo | poco mas o menos | . Este es dicho vayo verdadero que no el castaño» [B-Albeytería-013v (1499)];
      Ampliar
    • «maldita fasta el año de Cristo Jhesu mil .cccc.lxxxxvij. corren ya los años .dccc.lxxxxij. | poco mas o menos | y no se demuestran ahun señales de su perdicion.» [D-ViajeTSanta-115v (1498)];
      Ampliar
    • «si de vuestro poderoso / valeroso / saber non soy socorido / | pocho menos | soy perdido / de hun dolor tant criminoso / que nunqua me» [E-CancMontserrat-002r (1462-75)];
      Ampliar
    Distribució  A: 14; B: 12; C: 9; D: 4;
  • loc. conj.
    Por poco que. Introduce una expresión condicional en que la cosa necesaria se da en escaso grado.
    Exemples
    • «de·los que le seguian por le tomar lançaua materiales ardientes que | por poco que | el sol los tocaua o tañia les era añadido material fuego.» [E-TrabHércules-093r (1417)];
      Ampliar
    Distribució  D: 1;
  • loc. verbal
    Haber / tener en poco. Considerar <una persona> [a alguien o algo] poco digno de valoración o de aprecio.
    Relacions sinonímiques
    menospreciar;
    Exemples
    • «deue soccorrer hauida consideracion a·la apostema. § No se deue | tener en poco | en manera alguna o desestimar el confuerto del coraçon. antes se deue» [B-Peste-046v (1494)];
      Ampliar
    • «verdad del otro les fazia oluidar todo el miedo. y tener | en poco | el peligro. Andaua el magnanimo rey de·los vnos en los otros» [D-CronAragón-005r (1499)];
      Ampliar
    • «males que da el hombre en hazer los bienes houiendo los dichos | en poco | el viejo que acogio al israelita siquier de Leui fueron armados delante su» [D-ViajeTSanta-089v (1498)];
      Ampliar
    • «tal me allase qual qujere mal e jnconuenjente asayarja. por tener | em·poco | mj vida. Y aqui s·ençierra fija mja. dixo la madrina» [E-TristeDeleyt-093r (1458-67)];
      Ampliar
    Distribució  B: 2; C: 6; D: 11;
  • loc.
    Forma parte de las expresiones pluriverbales gente de poco,  poco a poco y de poco en poco.
    Exemples
    • «remedio. § En·esta manera se deue castrar. § Sea el cauallo | de poco en poco | afflaquecido. quitando la paja y la ceuada. Quando fuere» [B-Albeytería-051r (1499)];
      Ampliar
    • «barbas. § Al hombre le nasce la barba despues de .xxiiij. años. | poco a poco | de dia en dia y entonces les nasce tanbien en·el» [B-Fisonomía-059r (1494)];
      Ampliar
    • «suyos tan bien recrearon y recibieron de grandes fiestas y la gente llego | poco a poco | . y la flota real aporto y se puso delante Palermo» [D-CronAragón-098r (1499)];
      Ampliar
    • «rroyendo los ingenios de aquella red con sus dientes. de manera que | poco a poco | el saco al leon libre e esento de aquella presion e» [E-Ysopete-033v (1489)];
      Ampliar
    Distribució  B: 27; C: 5; D: 11;
Formes
poca (300), pocas (94), pocha (6), pocho (3), pochos (1), poco (1120), pocos (187), poqua (1), poquas (1), poquiello (1), poquilla (1), poquissimos (1), poquita (18), poquitas (1), poquito (67), poquitos (2), poquo (1);
Variants formals
pocho (2), pocho -a (6), poco (761), poco -a (950), poquiello (1), poquillo -a (1), poquissimo -a (1), poquito (33), poquito -a (47), poquo (1), poquo -a (2);
1a. doc. DCECH: 950 (CORDE: 950-1000)
1a. doc. DICCA-XV 1400-60
Freq. abs. 1.805
Freq. rel. 10,28/10.000
Família etimològica
PAUCUS: apocar, apoquecer, pocamente, poco -a, poquedad, poqueza, tampoco;