constar

Tomado del latín constare, 'mantenerse, estar de acuerdo', derivado de stare, 'estar de pie'.
Nebrija (Lex1, 1492): *Consto .as. constiti. por costar un precio. neutrum .v. *Consto .as .constiti. por ser constante. neutrum .v. *Consto .as .constiti. por pararse lo que anda. neutrum .v.
Nebrija (Voc1, ca. 1495 y Voc2, 1513): Ø
  • 1
    verbo intrans.
    Estar <una cosa> registrada por escrito en [un lugar] o notificada oralmente.
    Exemples
    • «replica lo dito ya por ellos de la part de suso e no | consta | de tales donaciones que perjudicio ninguno pueda fazer a la part aduersa ni» [A-Aljamía-07.30r (1465)];
      Ampliar
    • «responde se que pueden ser absueltos en tal que en qual quier manera | conste | e parezca de su contricion e arrepentimiento d·ellos. Demanda se si» [C-BreveConfes-34r (1479-84)];
      Ampliar
    • «archios de Barçelona donde yo los falle. y por los quales manifiesto | consta | de como el dexa su reyno al inclito yerno suyo el conde don» [D-CronAragón-053r (1499)];
      Ampliar
    • «mas estara en atolerar por su nombre sancto estas no durables aduersidades segun | constar | puede por el processo de·la primitiua yglesia nuestra en todos los bienes» [D-ViajeTSanta-116v (1498)];
      Ampliar
    Distribució  A: 161; B: 2; C: 7;
  • 2
    verbo intrans.
    Ser <una cosa> cierta para [alguien].
    Exemples
    • «dito Johan Meder uos dezimos e mandamos expressament e de cierta sciencia que si | constaran | a uos las sobreditas cosas seyer verdaderas constrengades el dito Johan d·Aguilar el qual» [A-Cancillería-2583:117v (1432)];
      Ampliar
    • «infrascriptos hauient poder a·lo infrascripto e otras cosas segunt al dito notario | consta | en·el dito nombre do a·trehudo perpetuo con fadiga loysmo e comjsso» [A-Sástago-214:001 (1460)];
      Ampliar
    • «la miseracion diuina aministrador perpetuo del arçobispado de Çaragoça segund que lo sobredicho | consta | plenament a·mi Joan de Altarriba notario publico de·la dicha ciudat jnfrascripto» [A-Sástago-250:001 (1487)];
      Ampliar
    • «celestiales. y esto parece dezir Auicenna en·el lugar suso allegado. | Consta | empero que algunas vezes por la sola rayz inferior. o por los» [B-Peste-041r (1494)];
      Ampliar
    Distribució  A: 21; B: 1;
  • 3
    verbo intrans.
    Estar <una cosa> formada de [otras cosas].
    Relacions sinonímiques
    componer;
    Exemples
    • «cosas present fue e en aquesta forma publica las scriuje et çarre. | Consta | de raso de emendado en·la .vij. ljnea do dize sus.» [A-Sástago-117:010 (1406)];
      Ampliar
    • «no .lxxxvj. su et .lxxxxj. o .lxxxvj. dia .cxxxv. porrogado. Et ahun | consta | mas de raso corregido en·la present mj signatura do se lie del» [A-Sástago-184:140 (1447)];
      Ampliar
    • «conprobe e con·mj signo acostunbrado la signe en·testimonjo de verdat. | Consta | de·rrasos correctos e de sobrepuesto do·sse·lie dos cabeçanas e de» [A-Sástago-242:050 (1482)];
      Ampliar
    • «present fue et aquellas en part scriuie et en part scriuir fizie. | Consta | de rasos sobrepuestos corregidos et emendados do se lie a ha sitios tres» [A-Sástago-261:090 (1498)];
      Ampliar
    Distribució  A: 45;
  • 4
    verbo intrans.
    Actuar <una persona> de manera perseverante.
    Exemples
    • «cosa que mas de vna vez no morimos y quando mas en virtud | constamos | stonces mas la codiciamos. como quereys vos agora puesta en tantos vicios» [E-Grimalte-038v (1480-95)];
      Ampliar
    Distribució  D: 1;
Formes
consta (201), constamos (1), constan (6), constando (3), constando· (1), constant (6), constar (5), constara (4), constaran (1), constasse (3), constassen (1), constaua (2), conste (3), costa (1);
Variants formals
constar (237), costar (1);
1a. doc. DCECH: 1283 (CORDE: 1337-48)
1a. doc. DICCA-XV 1400
Freq. abs. 238
Freq. rel. 1,36/10.000
Família etimològica
STARE: apostasía, apóstata, apostatar, apostático -a, apostema, apostemado -a, apostemar, apostemoso -a, apostemosus -a -um, aprestar, arreste, circunstancia, circunstante, circunstar, condestable, constancia, constante, constantemente, constar, constitución, constituidero -a, constituidor -ora, constituir, constituto, constituyente, consubstancial, contrastar, contraste, costa1, costar, coste, costoso -a, destituir, distancia, distante, distar, emprestador -ora, empréstamo, emprestar, empréstido, estabilidad, estable, establecer, establecida, establecimiento, establía, establida, establimiento, establir, establo, estación, estada, estadio, estadizo -a, estado, estaje, estamiento, estancia, estandardero, estandarte, estante, estantizo -a, estar, estatua, estatución, estatuir, estatura, estatuto, hipóstasis, inconstancia, inconstante, inestable, instancia, instante, instantemente, instar, institución, instituidero -a, instituidor -ora, instituir, instituyente, intersticio, malestante, obstáculo, obstar, osta, postema, postemación, prestación, prestado -a, prestador -ora, prestamente, prestamera, prestancia, prestante, prestanza, prestar, prestedumbre, presteza, préstido, presto -a, resta, restante, restar, restitución, restituir, resto, sobrestar, solsticio, substituido -a, substituto -a, superstición, supersticioso -a, sustancia, sustancial, sustancialmente, sustanciar, sustancioso -a, sustitución, sustituidero -a, sustituir, transubstanciación;
CUM: coacto -a, coadjutor -ora, coadunado -a, coagulación, cobertera, cobertizo, cobertor, cobertura, coerción, cofradía, cofraire, cogedor -ora, coger, cogida, cogimiento, cognición, cognitivo -a, cognombre, coito, colación, colateral, colección, colecta, colectar, colectivo -a, colector -ora, colegiado -a, colegio, colegir, colgada, colgado -a, colgajo, colgamiento, colgante, colgar, collida, collidero -a, collidor -ora, collir, colocación, colocadero -a, colocar, coloquio, comadre, comadreja, comanda, comandamiento, comarca, comarcano -a, combate, combatidor -ora, combatiente, combatir, combustión, comedido -a, comedimiento, comedio, comedir, comedor -ora, comendación, comendador -ora, comendar, comensal, comentador -ora, comento, comenzadero -a, comenzamiento, comenzar, comer1, comerciar, comercio, comesación, comestible, cometedor -ora, cometer, cometiente, cometimiento, comezón, comiat, comienda, comienzo, comisar, comisario -a, comisión, comiso, cómito, comodar, comorar, compadre, compaña, compañero -a, compañía, compaño -a, compañón, comparable, comparación, comparanza, comparar, comparativo -a, comparecer, compartimento, compartir, compás, compasar, compasible, compasión, compaternidad, compatible, compeler, compendio, compendioso -a, compensación, compensar, competente, competer, competidor -ora, competir, compilación, compilar, complacencia, complacer, complaciente, complacimiento, complañido -a, complañimiento, complañir, complanta, complaure, completas, completorio, complexión, complexionado -a, cómplice, compodrecer, componedor -ora, componer, comportar, comporte, composar, composición, composta, compostura, compra, comprador -ora, comprante, comprar, comprender, comprensión, comprensiva, comprensivo -a, compresión, comprimir, comprobar, comprometer, comprometiente, compromiso, compudrir, compuesto -a, compulsa, compulsión, compunción, compungir, computación, comulgar, común, comuna, comunal, comunero -a, comunicable, comunicación, comunicar, comunidad, comunión, con, concadenadura, concadenar, concavado -a, concavidad, cóncavo -a, concebimiento, concebir, conceder, concejo, concellar, concello, concepción, concepto, concerniente, concernir, concertadamente, concertado -a, concertar, concesión, conciencia, concierto, conciliar, concilio, conción, concitar, conciudadano -a, cónclave, concluir, conclusión, concluyente, concordancia, concordante, concordar, concorde, concordia, concubina, concubinario -a, conculcar, concupiscencia, concupiscible, concurrencia, concurrente, concurrir, concurso, concusión, concutir, condado, conde, condecente, condecentemente, condecir, condena, condenación, condenado -a, condenar, condenatorio -a, condensar, condesa, condescender, condición, condicionado -a, condicionalmente, condicionar, condignamente, condigno -a, condirecto -a, condoler, conducción, conducidor -ora, conducimiento, conducir, conducto, conductor -ora, conduito, conexo -a, confabulación, confabular, confección, confeccionar, confederación, confederar, confegir, conferiente, conferir, confesante, confesar, confesión, confesional, confesionario, confeso -a, confesor -ora, confiante, confianza, confiar, confidencia, confín, confinar, confinio, confirmación, confirmador -ora, confirmar, confiscación, confiscar, confitar, confite, confitente, conflicto, conformar, conforme, conformidad, confortante, confortar, confortativo -a, confortoso -a, confrontación, confrontar, confuerto, confuir, confundir, confusión, confuso -a, congelación, congelado -a, congelar, congoja, congojado -a, congojar, congojoso -a, congregación, congregar, congruamente, congruidad, congruir, congruo -a, conhortar, conhorte, conjetura, conjeturar, conjunción, conjunto -a, conjuración, conjurado -a, conjurador -ora, conjurar, conjuro, conladrón -ona, conmemoración, conmemorar, conminación, conminar, conmixtión, conmoción, conmovedor -ora, conmover, conmutación, conmutar, conmutativo -a, conocedor -ora, conocencia, conocer, conocido -a, conociente, conocimiento, conoxenza, conoxer, conoximiento, conquerir, conquista, conquistado -a, conquistador -ora, conquistar, conrear, consagración, consagrar, consanguíneo -a, consanguinidad, conscribir, conscripto -a, consecración, consecrar, consecuencia, conseguir, consemblante, consentidor -ora, consentiente, consentimiento, consentir, conserva, conservación, conservador -ora, conservadriz, conservar, consideración, considerar, consignación, consignar, consiguiente, consistente, consistir, consistorial, consistorio, consolable, consolación, consolador -ora, consolamiento, consolar, consolativo -a, consolatorio -a, consoldadura, consoldar, consolidar, consolidativo -a, consonante, consonar, consono -a, consorcio, conspecto, conspiración, conspirador -ora, conspirar, constancia, constante, constar, constelación, constipación, constipado -a, constitución, constituidero -a, constituidor -ora, constituir, constituto, constituyente, constrecha, constreita, constreñimiento, constreñir, constricción, constriñente, construcción, construir, consuelda, consuelo, consuetud, consumación, consumición, consumimiento, consumir, consunción, consuntible, contadero -a, contado -a, contador -ora, contagión, contagioso -a, contaminar, contante, contar, contecer, contemplación, contemplamiento, contemplar, contemplativo -a, contención, contencioso -a, contender, contener, contenido, conteniente, contentación, contentamiento, contentar, contento -a, contero, contestación, contestar, contextura, contienda, contiguo -a, continencia, continente, contingente, continuación, continuado -a, continuar, continuidad, continuo -a, contorcer, contracción, contraer, contraído -a, contratación, contratante, contratar, contrato, contrayente, contrecho -a, contribución, contribuir, contrición, contristar, contrito -a, contubernal, contumacia, contumaz, conturbar, convalecer, convecino -a, convencer, convención, convencional, convenible, convenido -a, conveniencia, conveniente, convenio, convenir, convento, conventual, conversación, conversante, conversar, conversión, converso -a, convertible, convertir, convidado -a, convidar, convite, conviviente, convocación, convocar, conyugal, cónyuge, conyungir, cormano, corrección, corregidor -ora, corregimiento, corregir, correspondencia, corresponder, correspondiente, corresponsión, corrigiente, corroboración, corroborar, corrompedor -ora, corromper, corrompido -a, corrompimiento, corrosión, corrosivo -a, corrucado -a, corrupción, corruptamente, corruptela, corruptible, corrupto -a, corte2, cortear, cortejo, cortés, cortesano -a, cortesía, cortina, coser, cosino -a, costa1, costar, coste, costoso -a, costumbrado -a, costumbrar, costumbre, costura, coyuntar, coyuntura, cuajado -a, cuallero -a, cubierta, cubierto, cubierto -a, cubrir, cumplidero -a, cumplido -a, cumplidor -ora, cumplimiento, cumplir, descomulgado -a, descomulgar, descomunal, descomunicación, descomunión, desconcertado -a, desconcertar, desconcierto, desconfianza, desconfiar, desconfir, desconfortar, desconhorte, desconsolación, desconvenible, desconveniencia, descoyuntamiento, descoyuntar, escombrar, escomenzar, escometer, escomover, escomovimiento, excomulgado -a, excomulgar, excomunicación, excomunión, inconmutable, recompensa, recompilar, reconciliación, reconciliar;